Η περίφραξη θα σώσει αρκούδες

Από το 2009 έχουν καταγραφεί 12 τροχαία στην Εγνατία Οδό, τα εννέα θανατηφόρα για τα ζώα 

Της ΛΙΝΑΣ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Το βράδυ του Σαββάτου 1η Οκτωβρίου μια μεγαλόσωμη θηλυκή αρκούδα, βάρους περίπου 200 κιλών και ηλικίας 8 – 10 ετών, επιχείρησε να διασχίσει τον κάθετο άξονα της Εγνατίας Οδού «Σιάτιστα – Κρυσταλλοπηγή», κοντά στον κόμβο του Αλιάκμονα. Δεν είχε διανύσει παρά λίγα μέτρα όταν χτυπήθηκε από διερχόμενο όχημα. Η σύγκρουση ήταν σφοδρή. Το ζώο σηκώθηκε, διέσχισε την υπόλοιπη απόσταση, πέρασε το διαχωριστικό στηθαίο, διέσχισε και το άλλο ρεύμα κυκλοφορίας, πέρασε τον προστατευτικό φράκτη και κατέρρευσε. Τριάντα δύο ολόκληρες ώρες προσπαθούσαν η Ομάδα Αμεσης Επέμβασης της οργάνωσης Καλλιστώ και οι έμπειροι κτηνίατροι να σώσουν την αρκούδα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Μόλις ένα μήνα αργότερα, στις 7.30 το πρωί της 14ης Νοεμβρίου, νεαρό αρκουδάκι που επιχείρησε και αυτό να περάσει τον ίδιο αυτοκινητόδρομο εξέπνευσε επί τόπου.

Στην πρώτη περίπτωση ο οδηγός τραυματίστηκε ελαφρά, αλλά το αυτοκίνητο υπέστη σχεδόν ολοκληρωτική ζημιά. «Σαν να χτύπησε σε τοίχο» διηγούνται όσοι το είδαν. Στη δεύτερη περίπτωση ο οδηγός έφυγε χωρίς να ειδοποιήσει τις αρχές.

Αυτά ήταν τα πιο πρόσφατα ατυχήματα από τα συνολικά 12 που έχουν καταγραφεί από το 2009 μέχρι σήμερα στον κάθετο άξονα της Εγνατίας Οδού «Σιάτιστα – Κρυσταλλοπηγή» και στα οποία εμπλέκονται αρκούδες (τα εννέα από αυτά ήταν θανατηφόρα για το ζώο). Θα είναι και τα τελευταία; Κατόπιν πολύμηνων διαβουλεύσεων, το αίτημα των οργανώσεων για τοποθέτηση ενισχυμένης περίφραξης στο συγκεκριμένο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου φαίνεται ότι λαμβάνει τον δρόμο της υλοποίησης. Σύμφωνα με εκπροσώπους της «Εγνατία Οδός Α.Ε.», ήδη αναζητείται χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα προκειμένου να γίνει σε όλο το μήκος του κάθετου άξονα μετατροπή του φράκτη από 2,3 μέτρα σε 3 μέτρα και με ειδική στέψη που θα εμποδίζει την αρκούδα να τον περάσει. «Πιστεύουμε ότι ώς την άνοιξη το θέμα θα έχει λυθεί», τονίζουν. Μάλιστα, από το 2010 είχε ξεκινήσει προσπάθεια εξασφάλισης χρηματοδότησης από εθνικούς πόρους, αλλά το θέμα έχει «κολλήσει» στο Ελεγκτικό Συνέδριο.

Παράλληλα, τους επόμενους μήνες πρόκειται να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση ειδικής σήμανσης, αλλά και η υλοποίηση συγκεκριμένων τεχνικών μέτρων στον αυτοκινητόδρομο που αναμένεται να συμβάλουν στην οριστική επίλυση του προβλήματος.

Στην επίσπευση των διαδικασιών φαίνεται ότι συνέβαλε μεταξύ άλλων επιστολή του υπουργού Περιβάλλοντος κ. Γιώργου Παπακωνσταντίνου προς την Εγνατία Οδό, με την οποία ζητούσε την άμεση λύση του προβλήματος. Οπως σημείωνε χαρακτηριστικά, «είναι γνωστό ότι από τη στιγμή που τοποθετήθηκαν καταλληλότεροι ηλεκτροφόροι φράκτες στην αντίστοιχη διαδρομή στην περιοχή Μετσόβου – Γρεβενών τα ατυχήματα σχεδόν μηδενίστηκαν». Για τον ίδιο σκοπό ασκήθηκε και «ευρωπαϊκή» πίεση. Εκπρόσωπος των έργων Life της Ε.Ε. που συμμετείχε σε συνάντηση στα τέλη Νοεμβρίου μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων μετέφερε την ανησυχία της Ε.Ε. για την καθυστέρηση στην επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος. Ως γνωστόν, η Ε.E. χρηματοδοτεί την προστασία της αρκούδας μέσω των προγραμμάτων Life, ενώ την ίδια ώρα φαίνεται να χρηματοδοτεί τα οδικά έργα που απειλούν τον πληθυσμό της.

Μολονότι αρχικά είχε εκτιμηθεί από τους ειδικούς ότι ο βιότοπος της αρκούδας περιοριζόταν στο βόρειο τμήμα του κάθετου άξονα της Εγνατίας, η ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου έδειξε ότι ένα έργο τέτοιου μεγέθους αλλάζει συνολικά τα δεδομένα. Τους τελευταίους μήνες αρκούδες εμφανίζονται σε σημεία που δεν είχαν ποτέ καταγραφεί στο παρελθόν επιχειρώντας να διασχίσουν τον άξονα, ενώ αύξηση έχουν σημειώσει και τα περιστατικά προσέγγισής τους σε κατοικημένες περιοχές (όπως στο Νεστόριο και την Κλεισούρα). Μάλιστα, αποτελούν και σημαντική όχληση για τους αγρότες λόγω των ζημιών που προκαλούν σε κοπάδια, μελίσσια και καλλιέργεεις.

Στο πλαίσιο του έργου Life Αρκτος/Καστοριά, η Καλλιστώ έχει ήδη προχωρήσει τη ραδιοσήμανση των αρκούδων και τη χαρτογράφηση των τομέων υψηλού κινδύνου για την αρκούδα, ενώ μέσω της Ομάδας Αμεσης Παρέμβασης επιλαμβάνεται των τροχαίων και των περιστατικών προσέγγισης αρκούδων σε οικισμούς.